Rosnące raty kredytów indeksowanych lub denominowanych do franka szwajcarskiego skłoniły tysiące Polaków do podjęcia kroków prawnych przeciwko bankom. Sprawy frankowe, mimo że na pierwszy rzut oka mogą się wydawać skomplikowane, przebiegają według jasno określonego scenariusza. Znajomość procesu krok po kroku pozwoli Ci lepiej się przygotować do batalii z instytucją finansową – zarówno pod względem formalnym, jak i emocjonalnym. W tym artykule przedstawimy przebieg typowej sprawy frankowej od analizy umowy aż po wyrok sądu.
Sprawa frankowa krok po kroku
W bardzo dużym skrócie postępowanie frankowe przebiega zgodnie z poniższym schematem:
- Postępowanie przedsądowe
- Wytoczenie powództwa
- Odpowiedź na pozew i replika
- Przesłuchanie świadków
- Rozprawa i przesłuchanie kredytobiorcy/kredytobiorców
- Wyznaczenie terminu publikacji wyroku i jego ogłoszenie
- Uzasadnienie wyroku
Strona, która przegrała sprawę ma 14 dni, licząc od dnia doręczenia uzasadnienia wyroku, na sporządzenie i wniesienie apelacji. Doświadczenie naszej Kancelarii dowodzi, iż banki praktycznie zawsze z tego prawa korzystają. Co to oznacza dla przebiegu sprawy frankowej? Jego wydłużenie o kolejne punkty:
- Postępowanie apelacyjne
- Odpowiedź na apelację
- Wyznaczenie terminu rozprawy apelacyjnej i wydanie wyroku
Na rozprawie apelacyjnej najczęściej stawiają się pełnomocnicy stron. Twoja obecność zwykle nie jest już wymagana. Pełnomocnicy po raz kolejny przedstawiają swoje stanowiska i wnioski oraz dążą do przekonania sędziów o słuszności własnych argumentów. Od wyroku wydanego w postępowaniu apelacyjnym nie przysługuje już środek odwoławczy.
Jeśli wyrok sądu II instancji jest dla Ciebie korzystny kolejne etapy postępowania wyglądają następująco:
- Wezwanie banku do zapłaty
- Oświadczenie o potrąceniu oraz wniosek o list mazalny
- Wniosek do sądu wieczystoksięgowego o wykreślenie hipoteki ustanowionej na rzecz banku
Postępowanie przedsądowe
Osoby rozważające unieważnienie umowy kredytowej powinny rozpocząć działania od dokładnego przeanalizowania dokumentacji związanej z kredytem. Warto sięgnąć nie tylko po samą umowę, ale również po wszystkie aneksy, załączniki i porozumienia zawierane z bankiem – nawet jeśli miało to miejsce kilkanaście lat temu. To ważne, ponieważ nie każda umowa kredytowa powiązana z frankiem szwajcarskim zawierała klauzule sprzeczne z prawem.
Klauzule abuzywne
Podstawowym elementem analizy jest sprawdzenie, czy w treści umowy występują tzw. postanowienia abuzywne, czyli niedozwolone klauzule umowne. W ocenie pomocne może się okazać zestawienie przygotowane przez Rzecznika Finansowego. Zestawienie to zawiera wykaz klauzul uznanych za abuzywne, z podziałem na konkretne banki, lata zawarcia umów oraz ich rodzaje.
Status konsumenta
Podczas analizy warto również zwrócić uwagę na sposób korzystania z nieruchomości objętej kredytem. Jeśli prowadziłeś tam działalność gospodarczą – na przykład dokonywałeś odpisów kosztów eksploatacyjnych – może to mieć istotny wpływ na Twój status jako konsumenta. A to z kolei przekłada się na możliwość skorzystania z ochrony prawnej wynikającej z przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych.
Wstępna ocena umowy
Jeśli nie masz doświadczenia w analizie zapisów prawnych czy umów bankowych, dobrym rozwiązaniem będzie konsultacja z kancelarią wyspecjalizowaną w sprawach frankowych. Nasza Kancelaria oferuje bezpłatną analizę dokumentów, a także możliwość spotkania z prawnikiem, który szczegółowo przedstawi sytuację oraz odpowie na pytania.
Zaświadczenia z banku
Po uzyskaniu potwierdzenia istotnych wad umowy, kolejnym krokiem powinno być złożenie do banku wniosku o wydanie zaświadczeń. Powinny one zawierać m.in.:
- datę wypłaty kredytu,
- kwotę zobowiązania i kurs waluty zastosowany przy wypłacie,
- opłaty dodatkowe (np. prowizje, ubezpieczenia),
- szczegółową historię spłat – z podziałem na część kapitałową i odsetkową,
- informację o walucie, w jakiej pobierano raty (PLN/CHF).
Na przygotowanie dokumentów bank ma zazwyczaj 30 dni, jednak w praktyce ten czas może się wydłużyć. Warto uzbroić się w cierpliwość.
Reklamacja i wezwanie do zapłaty
Po uzyskaniu kompletu zaświadczeń, należy wystąpić do banku z reklamacją, która powinna zawierać również wezwanie do zapłaty. Choć może się wydawać czystą formalnością, złożenie reklamacji jest istotne z dwóch powodów. Po pierwsze, reklamacja stawia roszczenie w stan wymagalności, co oznacza, że od tego momentu można naliczać bankowi odsetki ustawowe za opóźnienie. Po drugie, odpowiedź banku może stanowić istotny dowód w sądzie. Jeżeli w odpowiedzi na reklamację bank stwierdzi, że umowa jest ważna i prawidłowo wykonywana, na rozprawie będziemy mogli zeznać, że kontynuujemy spłatę zobowiązania, ponieważ bank informował nas, że umowa jest ważna.
W treści reklamacji należy jednoznacznie wskazać, że umowa – w naszej ocenie – jest nieważna, oraz wskazać argumentację prawną. Wezwanie do zapłaty powinno precyzyjnie określać żądaną kwotę oraz wskazywać termin, do którego bank powinien spełnić żądania. Zgodnie z przepisami, bank ma 30 dni na ustosunkowanie się do reklamacji, choć w wyjątkowych przypadkach może ten czas wydłużyć o kolejne 30 dni.
Po odpowiedzi banku
Po uzyskaniu odpowiedzi z banku (lub po upływie terminu na odpowiedź), kredytobiorca może przejść do kolejnego etapu, czyli przygotowania i złożenia pozwu do sądu. To początek właściwego postępowania sądowego, które może zakończyć się unieważnieniem umowy i zwrotem nienależnych świadczeń.
Wytoczenie powództwa
Postępowanie sądowe w sprawie o unieważnienie umowy kredytu frankowego inicjuje się poprzez złożenie pozwu do sądu powszechnego. Wybór właściwości miejscowej sądu zależy od Ciebie. Możesz skierować sprawę do sądu:
- właściwego według miejsca swojego zamieszkania,
- właściwego dla siedziby banku (w praktyce – często będzie to sąd w Warszawie).
Pozew powinien zawierać pełne dane stron postępowania oraz jednoznaczne określenie żądania wraz z uzasadnieniem zarówno faktycznym, jak i prawnym. Do pozwu należy dołączyć komplet dokumentów stanowiących materiał dowodowy – umowę kredytową, aneksy, regulamin kredytu, zaświadczenia bankowe, odpisy z ksiąg wieczystych, potwierdzenia przelewów, a także dowód uiszczenia opłaty sądowej.