Dokumentem, który reguluje zasady udzielenia kredytu i zobowiązania kredytobiorcy, jest umowa kredytowa. Podpisanie umowy kredytowej oznacza, że zarówno kredytobiorca, jak i kredytodawca – bank lub inna instytucja finansowa – zgadzają się na określone warunki współpracy.
W umowie kredytowej zawarte są szczegółowe zapisy dotyczące nie tylko kwoty kredytu, ale również zasad jego spłaty, kosztów oraz ewentualnych sankcji w przypadku niewywiązania się z postanowień umowy. Jakie elementy powinna zawierać umowa kredytowa?
Elementy umowy kredytowej
Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2024.1497 t.j.) wyraźnie określa, jakie elementy powinny się znaleźć w umowie kredytowej. Zgodnie z art. 30 ust.1 przedmiotowej ustawy umowa powinna określać:
- imię, nazwisko i adres konsumenta oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) oraz adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych kredytodawcy i pośrednika kredytowego;
- rodzaj kredytu;
- czas obowiązywania umowy;
- całkowitą kwotę kredytu;
- terminy i sposób wypłaty kredytu;
- stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu; jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy;
- rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia;
- zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania;
- zestawienie zawierające terminy i zasady płatności odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu, w przypadku gdy kredytodawca lub pośrednik kredytowy udziela karencji w spłacie kredytu;
- informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie; 10a) numer rachunku płatniczego do spłaty kredytu, jeżeli umowa przewiduje samodzielną spłatę rat kredytu przez konsumenta;
- roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu;
- skutki braku płatności;
- informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych, o ile wystąpią;
- sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu, jeżeli umowa je przewiduje;
- termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym;
- prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem;
- informację o prawie kredytodawcy do otrzymania prowizji za spłatę kredytu przed terminem i o sposobie jej ustalania, o ile takie prawo zastrzeżono w umowie;
- informację o prawie, o którym mowa w art. 59 ust. 1;
- warunki rozwiązania umowy;
- informację o możliwości korzystania z pozasądowego rozstrzygania sporów oraz zasadach dostępu do tej procedury, jeżeli takie prawo przysługuje konsumentowi;
- wskazanie organu nadzoru właściwego w sprawach ochrony konsumentów.
W sytuacji, w której umowa nie zawiera któregoś ze wskazanych elementów lub informacje zawarte w umowie nie są wystarczające do tego, aby konsument mógł podjąć świadomą decyzję dotycząca koredytu zastosowanie znajduje sankcja kredytu darmowego. O tym, czy istnieją podstawy do skorzystania z sankcji decyduje analiza umowy kredytowej. Co ważne, analizie można poddać nie tylko umowę przed jej podpisaniem. Z powodzeniem możemy przeprowadzić wsteczną analizę umowy kredytowej i na tej podstawie orzec, czy istnieją przesłanki do zastosowania sankcji kredytu darmowego.
Omówienie wybranych elementów umowy kredytowej
Fakt, że dana informacja w jakimś stopniu została zawarta w treści umowy nie oznacza, iż wyczerpuje ona obowiązek spoczywający na kredytodawcy. Jeśli informacja nie została jasno sprecyzowana lub została sformułowana w sposób potencjalnie niezrozumiały dla konsumenta może to stanowić podstawę do złożenia reklamacji lub skorzystania z instytucji sankcji. Poniżej pokrótce scharakteryzujemy wybrane elementy umowy kredytowej.
Okres kredytowania
Ważnym elementem umowy jest okres kredytowania, który powinien być jasno wskazany (np. 5 lat, 20 lat,) z podaniem terminu rozpoczęcia i zakończenia spłaty kredytu.
Oprocentowanie kredytu
Umowa musi precyzować sposób naliczania odsetek. Zapisy umowy muszą jasno określać, czy oprocentowanie pozostaje stałe przez cały okres kredytowania, czy też może się zmieniać w zależności od warunków rynkowych. W przypadku oprocentowania zmiennego, w umowie należy dokładnie wskazać wskaźniki (np. WIBOR, LIBOR) i mechanizmy, które wpływają na zmiany stopy procentowej.
Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania (RRSO)
RRSO uwzględnia wszystkie opłaty związane z kredytem, takie jak prowizje, odsetki, ubezpieczenia itp. Jest to kluczowy wskaźnik, który pomaga konsumentowi zrozumieć, ile rzeczywiście będzie kosztować go kredyt. Podanie RRSO w umowie jest obowiązkiem kredytodawcy.
Warunki wcześniejszej spłaty kredytu
Kredytobiorca ma prawo do wcześniejszej spłaty kredytu, dlatego w umowie musi być określone, na jakich warunkach jest to możliwe. Powinna być podana informacja, czy wcześniejsza spłata będzie wiązać się z dodatkowymi opłatami (np. prowizją za wcześniejsze uregulowanie zobowiązania) oraz w jaki sposób będzie obliczany zwrot części kosztów kredytu.
Jeśli podejrzewasz, że Twoja umowa kredytowa jest obarczona błędami, Kancelaria Prawna Lublin zachęca do współpracy.