Przedawnienie kredytu frankowego to kwestia, która spędza sen z powiek wielu frankowiczom. Czy ich roszczenia w sporze z bankami mogą ulec przedawnieniu? I tak i nie.
Instytucja przedawnienia jest ściśle związana z upływem określonego czasu. Po jego upływie zaległe zobowiązanie może przekształcić się w zobowiązanie naturalne, którego realizacja będzie zależała wyłącznie od woli dłużnika. I tak, instytucja przedawnienia jest korzystna z perspektywy dłużników, którzy nie są w stanie lub z różnych przyczyn nie chcą regulować swoich zobowiązań. Z drugiej godzi w interesy wierzycieli. Po przedawnieniu długu nie mają już oni w zasadzie możliwości jego wyegzekwowania. A jakie zastosowanie ma instytucja przedawnienia w stosunku do kredytu we frankach?
Przedawnienie kredytu frankowego
Przez wiele lat kredyty frankowe nie budziły większych kontrowersji. Wielu frankowiczów pogodziło się z faktem, iż należność “oddana” kredytodawcy będzie opiewała na znacznie wyższą sumę niż wysokość zaciągniętego zobowiązania i choć wydawało się to niesprawiedliwe, nikt nie wnikał w kwestię ewentualnej wadliwości umów kredytowych. Sytuację zmienił wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z października 2019 r. w sprawie Dziubaków, dzięki któremu skutecznie podważono wiarygodność kredytodawców frankowych i poprawność oferowanych przez nich umów. W konsekwencji powyższego, kwestie przedawnienia roszczeń wynikających z kredytów frankowych zyskały na znaczeniu.
Przedawnienie kredytu: Po ilu latach?
Kredyty w CHF były zaciągane w większości w latach 2004-2010. Gros z nich została już spłacona. To rodzi szereg pytań o:
- przedawnienie rat kredytu,
- możliwość dochodzenia swoich roszczeń po spłacie kredytu,
- bieg okresu przedawnienia.
Obecnie obowiązują dwa terminy przedawnienia dla kredytów frankowych. To odpowiednio 6 i 10 lat. Z czego wynikają te różnice? 13 kwietnia 2018 roku znowelizowano kodeks cywilny. Nowelizacja obejmowała również postanowienia dotyczące okresu przedawnienia. Okres ten skrócono z 10 do 6 lat. Nowelizacja weszła w życie 9 lipca 2018 roku i od tego momentu okres przedawnienia roszczeń dla frankowiczów wynosi 6 lat. Jednocześnie dla umów zawartych przed 9 lipca 2018 wciąż obowiązuje 10-cio letni okres przedawnienia. Dotyczy to także sytuacji, gdy kredyt został już spłacony.
Co ważne, sąd nie musi liczyć biegu terminu przedawnienia od momentu spłaty rat kredytu. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 8 września 2022 roku uznał zasadność argumentu, iż Frankowicz mógł nie wiedzieć o tym, iż jego umowa jest wadliwa, a co za tym idzie, nie miał podstaw prawnych do dochodzenia swoich roszczeń przed upływem terminu przedawnienia. Unijny organ uznał, że roszczenia frankowiczów nie mogą się przedawnić, jeśli konsument nie miał wiedzy o tym, że jego umowa zawiera klauzule niedozwolone.
Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej otwarło przed Frankowiczami nowe możliwości dochodzenia roszczeń, co nie oznacza, że z pozwem nie powinniśmy się spieszyć. Szum medialny, jaki towarzyszy sprawom frankowym działa na niekorzyść kredytobiorców, którzy w każdej chwili mogą utracić argument “niewiedzy”. Dlatego chwila obecna to dobry moment na to, aby skontaktować się z wyspecjalizowaną Kancelarią i poddać analizie umowę kredytową.
Przedawnienie: Spłacony kredyt frankowy a pozew
Kredytobiorcy, którzy już spłacili zaciągnięty kredyt w CHF przez długi czas nie kwestionowali prawidłowości podpisanych umów kredytowych w przeświadczeniu, iż spłata kredytu skutkuje automatycznym przedawnieniem ewentualnych roszczeń. Jest to nieprawda. Spłata kredytu nie przekreśla szans kredytobiorcy na wygranie sprawy z bankiem. Niezależnie od tego, czy kredyt został spłacony w terminie, czy przed terminem zgodnie z obowiązującym prawem roszczenia przedawniają się dopiero po upływie odpowiednio 10 i 6 lat, a w obliczu przytoczonego powyżej orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie mogą się przedawnić, jeśli konsument nie miał wiedzy o klauzulach niedozwolonych w umowie.
Podstawą każdego pozwu frankowego jest niezgodność umowy kredytowej z prawem. Nieuczciwe zapisy, niejasno określone zapisy oraz zapisy niesprawiedliwe mogą stanowić podstawę do złożenia pozwu o unieważnienie przedmiotowej umowy. Przed złożeniem pozwu warto, aby wyspecjalizowana Kancelaria przeanalizowała umowę pod względem:
- warunków kredytu (przede wszystkim istotne jest, żeby ocenić czy warunki kredytu są niejasne lub niezrozumiałe),
- niekorzystnych kursów walutowych (czy kursy walutowe stosowane do przeliczenia wartości kredytu są jasno określone i czy są korzystne),
- klauzul niedozwolonych (czy umowa zawiera klauzule abuzywne).
Przewalutowanie kredytu we frankach po kursie z dnia podpisania umowy
Kredyty hipoteczne we frankach cieszyły się bardzo dużą popularnością, co wynikało przede wszystkim z kursu franka szwajcarskiego oraz oferowanych przez banki korzystnych warunków kredytowych. Niestety niewiele osób podpisujących umowy kredytowe zdawała sobie sprawę z ryzyka kursowego, które wpływa na wysokość zadłużenia. Wzrost kursów waluty przełożył się na wysokość miesięcznego zobowiązania. Ten stan rzeczy i szum medialny wywołany wokół spraw frankowych doprowadził do sytuacji, w której Frankowicze gremialnie konsultują się z prawnikami w celu oceny podpisanych umów. W tym miejscu warto zaznaczyć, że nie zawsze istnieją przesłanki do unieważnienia umowy. Alternatywą w takim przypadku pozostaje przewalutowanie kredytu.
Na czym polega przewalutowanie?
Przewalutowanie kredytu odbywa się w oparciu o prosty mechanizm. Kwota, która pozostała do spłaty we frankach szwajcarskich jest przeliczana na złotówki. Przeliczenia dokonuje się na podstawie aktualnego kursu sprzedaży franka w dniu przewalutowania. Przewalutowanie to przede wszystkim sposób na uwolnienie się od ryzyka walutowego.
Czy można przewalutować kredyt we frankach po kursie z dnia podpisania umowy?
Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Istnieje możliwość przewalutowania kredytu po kursie z dnia podpisania umowy. Warto mieć jednak na uwadze fakt, iż banki niechętnie godzą się na takie rozwiązanie, ponieważ jest ono dla nich niekorzystne.